VEPR: Hai kịch bản tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2020

28/11/2020 03:00

Tại buổi tọa đàm công bố Báo cáo kinh tế vĩ mô Quý II và 6 tháng đầu năm 2020 ngày 21/7, Viện Nghiên cứu chính sách và kinh tế (VEPR) đã đưa ra hai kịch bản tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2020.

Điểm lại tình hình kinh tế 6 tháng, PGS.TS. Phạm Thế Anh, Kinh tế trưởng VEPR cho biết, trước ảnh hưởng nghiêm trọng của đại dịch Covid-19 lên kinh tế toàn cầu, Việt Nam là một trong số ít các quốc gia trên thế giới có mức tăng trưởng kinh tế dương trong quý II/2020, đạt 0,36%. Tính chung 6 tháng đầu năm, GDP tăng 1,81%. Lý giải về con số lạm phát bình quân 6 tháng đầu năm 2020 ở mức 4,19%, VEPR đánh giá nguyên nhân đến từ giá lương thực, thực phẩm tăng.

Nửa đầu năm 2020, số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới giảm 7,3%, tổng vốn đăng ký mới giảm 19% và tổng số lao động đăng ký giảm 21,8% so với 6 tháng đầu năm 2019. Số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn tăng 38,2% so với cùng kỳ năm trước.

Chỉ số giá tiêu dùng tháng 6 tăng 3,17%, lạm phát bình quân 6 tháng đầu năm 2020 ở mức 4,19% do giá lương thực, thực phẩm tăng.

Tỷ giá trung tâm gần như đi ngang trong suốt quý II/2020. Trong khi đó, tại ngân hàng thương mại, tỷ giá có xu hướng giảm. Tỷ giá có thể giữ mức thấp đến hết năm do đồng USD có xu hướng suy yếu.

Ngoài ra, giá vàng trong nước đang theo sát những bước tiến của giá vàng thế giới. Với triển vọng kinh tế toàn cầu ảm đạm, quý tới giá vàng trong nước được dự báo vẫn ở mức cao.

Theo PGS.TS. Phạm Thế Anh, triển vọng kinh tế Việt Nam trong năm 2020 phụ thuộc vào khả năng khống chế bệnh dịch không chỉ trong nước mà còn trên thế giới. Những yếu tố có thể hỗ trợ cho tăng trưởng trong phần còn lại của năm bao gồm kỳ vọng về triển vọng kinh tế do việc hoàn tất ký kết Hiệp định thương mại tự do và bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và EU (EVFTA và IPA) đem lại; tiến độ giải ngân và thi công các dự án đầu tư công trọng điểm được đẩy nhanh như mong đợi; chi phí nguyên nhiên vật liệu duy trì ở mức thấp do suy giảm nhu cầu tiêu thụ và sản xuất; làn sóng dịch chuyển đầu tư nhằm phân tán rủi ro từ thương chiến Mỹ-Trung và tận dụng các ưu đãi đầu tư tại Việt Nam; môi trường vĩ mô ổn định, lạm phát kiểm soát được ở mức trung bình, tạo điều kiện tốt cho việc thực thi các chính sách hỗ trợ tăng trưởng.

Tuy vậy, Việt Nam cũng đang gặp nhiều rủi ro và thách thức trong một môi trường kinh tế thế giới bất ổn và tương lai bất trắc. Sự tái bùng phát của Covid-19 tại nhiều nước đi kèm với các biện pháp phong tỏa kéo dài thời gian đứt gãy của chuỗi cung ứng; xung đột địa chính trị giữa các nước lớn có thể khiến một nền kinh tế có độ mở lớn như Việt Nam đối diện những rủi ro bất ngờ.

Bên cạnh đó, điểm yếu của kinh tế Việt Nam còn đến từ các rủi ro nội tại như mất cân đối tài khóa lớn, tốc độ và mức độ đầu tư phát triển, đặc biệt là hạ tầng, bị chững lại; sức khỏe hệ thống ngân hàng - tài chính tuy dần được củng cố nhưng còn dễ tổn thương; sự phụ thuộc nặng nề của tăng trưởng vào khu vực FDI và thiếu tự chủ công nghệ và nguyên liệu; chất lượng lao động thấp; hiệu quả đầu tư công thấp và tình trạng nhũng nhiễu của bộ máy công quyền còn nặng nề; tiến trình cổ phần hóa của doanh nghiệp nhà nước bị ngưng trệ, môi trường và thể chế kinh doanh chất lượng còn thấp.

Tọa đàm Công bố Báo cáo Kinh tế Vĩ mô Quý II và 6 tháng đầu năm 2020

Xét đến việc gỡ bỏ phong tỏa xã hội sớm hơn dự kiến (từ cuối tháng Tư so với dự kiến cuối tháng Năm trước đây) và dựa trên dữ liệu thu thập được tính đến hết 31/6/2020, VEPR đưa ra 2 kịch bản điều chỉnh về tăng trưởng cho năm 2020, bao gồm:

Kịch bản cơ sở: Tăng trưởng 3,8%

Trong kịch bản này, bệnh dịch sẽ không tái phát trong nước từ nay đến cuối năm, hoạt động kinh tế nội địa dần trở lại bình thường. Tuy nhiên, bệnh dịch ở nhiều trung tâm kinh tế - tài chính quan trọng trên thế giới được giả định có khả năng tái bùng phát hoặc các nước chưa đủ tự tin rỡ bỏ các biện pháp can thiệp và phải kéo dài thời gian phong tỏa sang nửa sau Quý III/2020.

Điều này ảnh hưởng đến nhu cầu nhập khẩu hàng hóa từ Việt Nam và nhu cầu du lịch, lưu trú tại Việt Nam trong ngắn hạn. Mức độ tác động của COVID–19 lên các ngành nông lâm ngư nghiệp, sản xuất chế biến chế tạo và các ngành trong khu vực dịch vụ sẽ nghiêm trọng hơn. Nhìn chung, các ngành nghề sẽ phát triển khiêm tốn và tăng trưởng cả năm dự báo ở mức 3,8%.

Kịch bản bất lợi: Tăng trưởng 2,2%

Ở kịch bản này, bệnh dịch trong nước dù vẫn được khống chế hoàn toàn và hoạt động kinh tế dần trở lại bình thường, nhưng tình hình quốc tế kém khả quan hơn, có khả năng phong tỏa đến Quý IV/2020.

Điều này dẫn đến hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam bị ảnh hưởng nặng nề và không có khả năng hồi phục trong năm nay, kéo theo đó là sản xuất trong nước tăng trưởng yếu và các ngành khai khoáng phục vụ công nghiệp có khả năng thu hẹp.

Dịch vụ lưu trú và ăn uống không có động lực hồi phục do thiếu khách du lịch nước ngoài, trong khi nhu cầu trong nước với các loại hình dịch vụ này cũng bị hạn chế do tình hình kinh tế kém khả quan ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng. Tăng trưởng kinh tế cả năm được dự báo ở mức 2,2%.

Hỗ trợ gián tiếp hiệu quả hơn cứu trợ hoặc tài trợ trực tiếp

PGS-TS. Phạm Thế Anh nhận định, khả năng cao là diễn biến nền kinh tế sẽ đi theo kịch bản thứ nhất, tức tăng trưởng GDP sẽ đạt 3,8% trong năm nay.

Nhóm nghiên cứu của VEPR khuyến nghị, đối với các doanh nghiệp, việc chủ động giảm lãi vay, cắt giảm các chi phí bắt buộc như phí và hoãn/ giảm thuế có giá trị kích thích và hỗ trợ kinh tế hiệu quả hơn so với cứu trợ hoặc tài trợ trực tiếp.

Bên cạnh đó, các chính sách an sinh xã hội như chi trả bảo hiểm thất nghiệp, hỗ trợ người bị tạm thời ngưng việc, trợ cấp cho người nghèo, người bị mất kế sinh nhai nên được ưu tiên hàng đầu và cần được triển khai nhanh chóng, đúng đối tượng trước khi người dân rơi vào những bi kịch không đáng có.

Việc thúc đẩy đầu tư công cũng là điều được khuyến nghị nên làm, nhưng các chuyên gia nhấn mạnh không nên tăng chi tiêu công mới một cách dàn trải, vội vàng, thiếu kiểm soát mà chỉ tập trung vào những dự án trọng điểm quốc gia, đã được phê duyệt và được bố trí sẵn vốn thực hiện. Đây là giải pháp mà nhiều nước cũng đang thực hiện để hỗ trợ nền kinh tế, mà tiêu biểu Trung Quốc vừa qua đã thúc đẩy đầu tư công rất mạnh mẽ để đạt được mức tăng trưởng khá ấn tượng trong quý II/2020.

Trước đó tháng 4/2020, VEPR từng đưa ra 3 kịch bản tăng trưởng cho Việt Nam năm 2020 với mức tăng trưởng GDP năm 2020 lần lượt là 4,2%, 1,5% và -1,0% nếu dịch kéo dài đến cuối quý II, quý III và quý IV./.

Bạn đang đọc bài viết "VEPR: Hai kịch bản tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2020" tại chuyên mục TIÊU DÙNG. Mọi chi tiết liên quan, vui lòng gửi thông tin qua email phamvan0909@gmail.com