Ngày 24/4, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc tại một số dự án BOT giao thông.
Báo cáo tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Danh Huy cho biết, trong tổng số 140 dự án BOT giao thông được triển khai trước thời điểm Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) ban hành, hiện 8 dự án thuộc phạm vi quản lý của Bộ GTVT còn vướng mắc cần xử lý, được chia thành 3 nhóm.
Cụ thể, nhóm 1 gồm 2 dự án có doanh thu sụt giảm không có khả năng phục hồi (cầu Thái Hà và cầu Ba Vì - Việt Trì). Nhóm 2 là dự án hầm đường bộ qua Đèo Cả thu phí hoàn vốn qua trạm thu phí La Sơn - Tuý Loan. Nhóm 3 là 2 dự án đã hoàn thành không được thu phí (tuyến tránh Tp.Thanh Hoá và cầu Bình Lợi); 2 dự án chỉ được thu phí 1 trong 2 trạm nên doanh thu sụt giảm, đã áp dụng giải pháp bổ sung vốn Nhà nước, nhưng vẫn không khả thi (Quốc lộ 91 đoạn qua Tp.Cần Thơ và tuyến Thái Nguyên - Chợ Mới và cải tạo, nâng cấp QL3 đoạn Km75 - Km100); 1 dự án sụt giảm doanh thu và tiềm ẩn nguy cơ mất an ninh, trật tự (QL14 qua Đắk Lắk).
Trong tổng số 140 dự án BOT, đến nay cả nước có 8 dự án có trạm thu phí còn vướng mắc cần xử lý.
Tùy dự án cụ thể, Bộ GTVT đề xuất sửa đổi hợp đồng, bổ sung vốn Nhà nước tham gia hỗ trợ dự án để tiếp tục thực hiện hợp đồng hoặc chấm dứt hợp đồng trước thời hạn.
Bên cạnh đó, một số dự án BOT thuộc phạm vi quản lý của địa phương có trạm thu phí tiềm ẩn nguy cơ mất an ninh trật tự nên chưa thu phí, bị ảnh hưởng doanh thu khi nhu cầu vận tải không như kỳ vọng do ảnh hưởng từ khó khăn kinh tế-xã hội, hoặc có thêm các tuyến giao thông song hành.
Thứ trưởng Bộ GTVT cũng cho biết thực hiện Thông báo kết luận số 428/TB-VPCP của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà về giải pháp xử lý khó khăn, bất cập tại một số dự án đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức hợp đồng BOT, Bộ đã trực tiếp trao đổi với các bên liên quan (nhà đầu tư, doanh nghiệp, ngân hàng...) để có giải pháp giải quyết theo hướng cùng nhau khắc phục tồn tại, bất cập, giảm tối đa thiệt hại và theo nguyên tắc "lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ."
Nguyên nhân khách quan dẫn đến vướng mắc là do hệ thống pháp luật điều chỉnh hoạt động đầu tư PPP (đầu tư theo hình thức đối tác công tư) còn hạn chế, bất cập; quy định về trạm thu phí và chính sách phí chưa chặt chẽ; không quy định việc tham vấn các đối tượng bị ảnh hưởng, chưa có chính sách chia sẻ rủi ro. Việc cải tạo, nâng cấp đường hiện hữu chỉ phù hợp với hình thức thu phí lượt nên khó bảo đảm công bằng tuyệt đối cho người sử dụng; việc chuyển đổi thói quen sử dụng miễn phí sang thu phí rất khó nhận được sự đồng thuận cao.
Các dự án BOT giao thông thường có thời gian hợp đồng kéo dài, trong khi quy hoạch trước đây chưa có định hướng dài hạn và thường xuyên thay đổi, các chỉ tiêu, định hướng phát triển kinh tế - xã hội có nhiều biến động, công tác dự báo nhu cầu vận tải chưa được hướng dẫn kịp thời...
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp (Ảnh: VGP).
Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ GTVT bám sát nội dung Thông báo kết luận số 428/TB-VPCP, khẩn trương hoàn thiện báo cáo làm rõ nguyên nhân khó khăn, vướng mắc của 8 dự án BOT nói trên, cũng như của các dự án BOT giao thông triển khai trước khi Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư được ban hành, có hiệu lực.
Trong đó, chỉ rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan, quá trình thay đổi, hoàn thiện chủ trương, chính sách pháp luật trong từng thời kỳ về PPP, trách nhiệm của các bên liên quan…
Những vấn đề đã được Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương giải quyết theo thẩm quyền, trách nhiệm. Những nội dung thuộc thẩm quyền quyết định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội, cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ trình theo quy định.
Các giải pháp đề xuất phải theo hướng có lợi cho người dân, doanh nghiệp, bảo đảm chặt chẽ và minh bạch, không để xảy ra tình trạng lạm dụng chính để trục lợi hoặc thoái thác trách nhiệm, nghĩa vụ của các bên đối với hợp đồng dự án đã ký kết.
